Nachtdieren

Week 1 De uil

Alles wat met nacht en donker te maken heeft, is in eerste instantie wel een beetje spannend. Misschien heb je ’s zomers wel eens gekampeerd en hoorde je ’s nachts vreemde geluiden. En wat voor de één een volstrekt ‘veilig’ en bekend geluid is, is voor de ander eng.

Misschien is het meest bekende nachtdier wel de uil. Een van de grootste uilensoorten van de wereld is de oehoe. Hij kan 75 centimeter lang worden. Dat is ongeveer zo hoog als jullie eettafel. Als hij zijn vleugels helemaal uitstrekt is hij tot 180 centimeter breed. Van het ene puntje van zijn vleugel tot het andere puntje. Twee kinderen naast elkaar met uitgestrekte armen zijn ongeveer even breed. En weet je hoe zwaar een oehoe is? Tussen de 2 en 4 kilo. Til maar eens een pak melk. Dat is ongeveer even zwaar als 1 kilo. Dus twee pakken melk wegen 2 kilo. Nu weet je hoe zwaar een uil kan zijn. Een oehoe kan ook best oud worden. Hoe oud is jouw opa of oma? Heel oud? Misschien wel zo oud als een oehoe en dat is 75 jaar.

Bekijk leuke en interessante filmpjes over uilen. Laat zien dat uilen grote ogen hebben, sterke klauwen en een kromme snavel. 

Uilen knutselen

Nodig:

  • Voor elk kind een dennenappel
  • Watjes
  • Restjes vilt
  • (eventueel) Plakoogjes

Elk kind krijgt een dennenappel. Zorg ervoor dat de dennenappel goed droog is, waardoor de schubben open staan. Leg watten in het midden en laat de kinderen hiervan kleine stukjes pakken. Deze stukjes watten worden tussen de schubben van de dennenappel gestopt. Met de vingers worden de watjes goed aangeduwd. Knip zelf van tevoren per uiltje, twee vleugels, een snavel, twee ogen en twee pupillen.

Laat de kinderen naar eigen inzicht de vleugels, snavel, ogen en pupillen op hun uiltje plakken.  

Uilen eten geen boterham met pindakaas of aardappelen met groente. Uilen zijn roofvogels, dat betekent dat ze andere dieren opeten. Het lekkerst vindt de oehoe duiven, muizen, ratten en egels.

Lekker eten voor de uil

Nodig:

  • Kartonnen wegwerpbordjes
  • Scharen
  • Lijm
  • Kleurplaat

We gaan een lekker bordje eten voor de uil maken. Kijk op de kleurplaat of er een afbeelding is van dieren die de uil lekker vindt. Knip of scheur dat uit en plak het op het bordje.

Hierna kun je alles mooi kleuren: eet smakelijk uil!

Zoek de juiste schaduw

Nachtdieren zijn wakker in de nacht wanneer het buiten donker is. Wat ook met donker en licht te maken heeft, zijn schaduwen. Als je met je rug naar de zon, op de grond kijkt, zie je je eigen schaduw. Je schaduw is donker en de zon is licht. Wanneer er veel wolken voor de zon schuiven wordt het buiten wat minder licht. Wanneer de zon 's avonds ondergaat, wordt het helemaal donker. 

Maak je gebruik van het Bubobord, print dan de afbeelding met schaduwfiguren, lamineer ze en knip ze uit. Plak er een zelfklevend klittenbandje achter. Laat de kinderen proberen bij elk figuurtje de juiste schaduw te vinden. 

Tip: ga eens naar buiten wanneer de zon fel schijnt. Neem stoepkrijt mee en trek de omtrek van de schaduw van de kinderen. Laat ze vervolgens zelf de schaduw van een ander kind omtrekken.

Nachtdieren kunnen goed kijken in het donker. De oehoe kan dit ook heel goed. Hij kan zijn kop helemaal naar achteren draaien. Hoe ver kan jij je hoofd draaien? Kunnen wij ook goed in het donker kijken? Of moeten we een lamp aandoen wanneer het donker wordt? Doe je handen maar eens voor je ogen en loop een paar stappen vooruit. Denk eraan dat je niet valt! Dat is best spannend hè? 

Nachtdieren kunnen ook goed horen. De oehoe kan heel goed horen. Z’n oren kun je niet zien. Ze zitten verstopt onder de veren van z’n kop. Het ene oor van de oehoe zit wat hoger dan het andere oor. Kjik eens naar je eigen oren: zitten ze even hoog?

Kunnen wij net zo goed horen als de grote oehoe? 

Hoe goed kan ik horen?

Nodig: Kookwekker

Spel 1: De kinderen wachten in de gang terwijl jij de kookwekker verstopt. Wanneer ze binnengeroepen worden, moeten ze heel stil zijn en goed luisteren. Horen ze het tikken van de kookwekker? Wie vindt de kookwekker het eerst?

Spel 2: Verstop de kookwekker terwijl de kinderen in de gang wachten. Roep ze binnen en laat ze in een kring zitten. Iedereen moet heel stil zijn en goed luisteren. Horen ze het geluid van de kookwekker? Komt het geluid van links of rechts, van voren of van achteren? Misschien zelfs van boven? Praat over verschillende richtingen en laat de kinderen wijzen naar de plek waar ze denken dat de eierwekker verstopt is. Een van de kinderen mag gaan staan en zoeken.

Wat veel indruk zal maken op de kinderen is een bezoekje aan echte uilen. Is er een dierentuin in de buurt of misschien een roofvogelcentrum? Je kunt ook bij Uiltopia een uilenmiddag organiseren. Zij werken met verschillende uilen. Kijk op hun site voor de mogelijkheden! 

Week 2 De vleermuis

De vleermuis is een heel bijzonder dier. Wanneer hij gaat slapen, hangt hij ondersteboven aan zijn pootjes. Hij slaapt wanneer het dag is en wordt wakker wanneer het donker wordt. De vleermuis is een nachtdier!

Is de vleermuis een vogel? Hij vliegt! Maar niet alle dieren die vliegen zijn vogels. De vleermuis heeft geen snavel, hij heeft ook geen veren en hij legt geen eieren zoals een vogel. Als de vleermuis geen vogel is wat is hij dan? De vleermuis is een zoogdier. Dat is een gek woord: zoog-dier. Je kunt ook zeggen zuig-dier. Dat betekent dat de babyvleermuis melk zuigt bij zijn mama. Net zoals een kalfje of lammetje.

Zullen we eens kijken hoe groot een vleermuis is? De dwergvleermuis komt in ons land het meest voor en is ongeveer 4 centimeter lang. Je kunt misschien wel tot 4 tellen: 1, 2, 3, 4. Je duim is ook ongeveer 4 centimeter. Vraag maar eens aan de juf of ze het wil meten. Wanneer hij zijn vleugels spreidt, is hij ongeveer 20 centimeter breed. De vleermuis kan niet lopen, alleen vliegen en op de kop hangen. Vreemd hè? En wat zou een vleermuis eten? Ze eten muggen, vliegen en nachtvlinders. 

Ik hang ondersteboven!

Schuif de stoelen in een kring. Laat de kinderen op hun buik op de stoel liggen. De benen hangen aan de ene kant van de zitting, de armen aan de andere kant. Laat de kinderen nu proberen om hun benen een klein beetje omhoog te tillen. Als het lukt, lijk je een beetje op een vleermuis!

vleermuis in de nacht

Nodig:

  • A-4 zwart papier
  • Afbeelding van een vleermuis
  • Witte verf
  • Stempels of stukjes spons

 
Knip de vleermuis uit. Lijm hem met een klein beetje lijm op het zwarte papier. Laat de kinderen nu op en rondom de vleermuis de witte verf stempelen. Goed laten drogen en daarna de vleermuis voorzichtig van het papier aftrekken. Je ziet nu de vleermuis.

Een vleermuis kan heel goed horen. Als ze aan het jagen zijn op vliegen of motvlinders maken ze hele hoge geluiden, die mensen niet kunnen horen. Deze hoge geluiden botsen tegen een vlieg en komen weer terug bij de vleermuis. Daarom weet de vleermuis precies waar de vlieg is en kan hij hem vangen en opeten. Het is een soort echo. Heb je wel eens een echo gehoord? Als je in een put, een grot of onder een viaduct gaat schreeuwen, kun je je eigen schreeuw nog een keer horen. Jouw geluid botst tegen de wanden en komt weer naar je toe, net als bij de vleermuis.

Vleermuisoogjes in het donker

Nodig:

  • A-4 zwart papier
  • Kleine plakoogjes
  • Kleine, dunne takjes
  • Lijm
  • (eventueel dubbelzijdig plakband)
  • Geel papier

Elk kind krijgt een vel zwart papier. Met lijm (of dubbelzijdig plakband) worden er dunne takjes op het papier geplakt. Knip uit het gele papier een cirkel, dit is de maan. Plak de maan op het zwarte papier. Plak vervolgens de oogjes in paren op verschillende plekken op het papier. Dit zijn de ogen van de vleermuizen die in het donker op jacht zijn naar vliegen of motvlinders.

Week 3 De egel

Heb jij wel eens een egel gezien? Soms loopt hij door een tuin wanneer het donker begint te worden. Hij is dan meestal op zoek naar eten. De egel is een nachtdier. Hij heeft heel veel stekels op zijn rug, kleine zwarte oogjes en een spitse snuit.

Een egel kan zich helemaal oprollen als hij bang wordt en ziet er dan uit als een stekelige bal. Kun jij je ook oprollen? Ga maar zitten op de grond. Stop je hoofd tussen je knieën en sla je armen om je benen. Lijk je op een bal?

Een egel is ongeveer 25 centimeter lang, van het puntje van zijn snuit tot aan zijn staartje. Bij een volwassen mens is dat ongeveer van de elleboog tot de pols. Weet je hoe zwaar een egel is? Hij weegt net zoveel als een pak melk. Maar er zijn natuurlijk ook egels die zwaarder zijn of egels die lichter zijn. In zijn bek heeft hij 36 tanden! Dat zijn er heel erg veel. Hoeveel tanden heb jij?

Kijk maar eens goed hoe een egel eruit ziet. Is hij niet lief?

Mijn eigen egel knutselen

Nodig:

  • Zoutdeeg of klei
  • Spagetti of penne
  • Voor de oogjes: kleine zwarte kralen

Geef elk kind een balletje brooddeeg of klei. Laat ze er lekker in kneden. Laat zien hoe een egel eruit ziet en vertel dat de klei het buikje van de egel is. De buik mag lang, dik, rond of hoekig worden. Leg een hoeveelheid penne of in stukjes gebroken spagetti op tafel. De kinderen mogen hiermee de egel helemaal vol prikken. Gebruik voor de oogjes zwarte kralen.

Wat ruik ik nu?

We gaan proberen dingen te ruiken die we niet kunnen zien. Daarom doen we de handen voor de ogen. Je kunt ook een muts opzetten en deze tot over je ogen trekken. Op bordjes liggen verschillende ‘geuren’. Kies sterke geuren, zoals een dennentak of de schil van een sinaasappel of citroen. Neem niet meer dan drie of vier geuren. Het is voor jonge kinderen lastig om goed te ruiken. Wanneer het niet lukt, laat ze dan kijken, voelen en misschien even voorzichtig proeven door de tong ertegenaan te houden.

De egel is dol op regenwormen, rupsen en kevers. Soms eet hij ook slakken of een appeltje. Ik weet zeker dat jij ook wel een appeltje lust, maar een regenworm of een rups? De egel weet wanneer er onder de grond een worm kruipt. Hij krabt de grond open en eet vlug de worm op voordat hij ervandoor gaat. 

Wormen vangen

De egel vangt de wormen met z'n bek. Wij gaan proberen om met een wasknijper wormen te vangen. Geen echte wormen natuurlijk, speelgoedwormen!

Nodig:

  • Pijpenragers in twee verschillende kleuren
  • Wasknijpers

Knip stukjes pijpenrager van ongeveer 7 centimer. Draai twee verschillende stukjes in elkaar en leg ze op een vlakke ondergrond. Zorg dat je voldoende wormen maakt, zodat de kinderen heel veel kunnen vangen. Je kunt de wormen ook buiten in het gras leggen, wanneer dit voorhanden is. De kinderen mogen nu proberen om de wasknijper open te knijpen en hiermee een worm te vangen. Dit is best een lastig klusje. Meestal zijn kunststoffen wasknijpers iets gemakkelijker open te knijpen dan de houten variant.

Een egel wordt ongeveer vijf jaar oud. Heel soms wordt een egel wel tien jaar oud. Kan jij tot vijf tellen? Dat zijn evenveel vingers van één hand. Kun jij ook tot tien tellen? Dat zijn evenveel vingers van je beide handen.

Maak je gebruik van het Bubobord? Neem dan voor het tellen de cijfers erbij en plak deze op de buik van Bubo. Plak een afbeelding van de egel erbij. 

Week 4 De muis

De muis is meestal ’s nachts wakker. Wanneer jij op bed ligt, gaat hij op pad om eten te zoeken. Hij heeft een bruingrijs vachtje, grote oren en grote ogen. Een muis is niet zo groot, ongeveer 8 centimeter. Dat is bijna zo lang als de wijsvinger van je papa of mama. Een muis heeft ook een staart. Die staart is net zo lang als zijn lijfje. Zou een muis zwaar zijn? Nee, een muis is helemaal niet zwaar, ongeveer 30 gram, dat is even zwaar als een boterham.

Een kleine muis

Een muis is heel klein. Wanneer je zo klein bent, lijkt alles om je heen groot. Ga maar eens op je rug op de grond liggen. Kijk eens naar de kinderen en dingen om je heen. Alles lijkt groter: de kast, de tafel, je vriendje of vriendinnetje. Op dit filmpje van schooltv.nl kun je kijken naar een kleine muis.

Muizen

Een muis knutselen? 

Nodig:

  • A-4 donker gekleurd papier
  • Wit papier
  • Klein stukje zwart papier
  • Klein stukje roze papier
  • Witte wollen draadjes

Geef elk kind een vel gekleurd papier en een vel wit papier. Uit het witte papier mogen ze proberen een muis te scheuren. Doe het samen en laat zien hoe je het papier vasthoudt en hoe je het scheurt. Het geeft helemaal niets wanneer de muis er een beetje gek uitziet! Laat uit het zwarte papier twee kleine stukje scheuren. Dit zijn de ogen van de muis. Plak achter de muis het staartje van wol vast.

http://4.bp.blogspot.com/ 

Een muis eet vanalles. Hij vindt zoveel dingen lekker. Hij eet granen, zaden, wortels, maar ook insecten en wormen. Weet je dat hij heel soms, wanneer hij honger heeft, ook papier, zeep of lijm opeet? Is er iets wat de muis eet, wat jij ook lekker vindt? Wat is dat?

Muizenholletjes maken

Muizen die in een huis wonen, maken een rond holletje in de grond. In dit holletje worden de babymuizen geboren en het eten bewaard. We maken voor onze muizen mooie holletjes waarin ze zich kunnen verstoppen (bij Ikea kun je voor weinig geld stoffen muisjes kopen).

Nodig:

  • Per kind 1 muis
  • Blokken van hout en/of duplo
  • Kussentjes
  • Kleedjes

Laat de kinderen naar eigen idee een mooie verstopplek maken voor hun muis. Het doel is om de muis zo te verstoppen dat je hem niet meer ziet. Hiervoor moeten ze bouwen met blokken, kussentjes en kleedjes.

Waarom heeft een muis zo’n lange staart? Het lijkt misschien een beetje lastig, straks struikelt de muis nog over z’n eigen staart. Maar het is ook wel handig zo’n staart. Omdat er helemaal geen haartjes op z’n staart zitten, koelt de staart snel af en daardoor ook de muis. Wij kunnen dunne kleren aantrekken of een zwembroek wanneer het warm is, maar een muis kan natuurlijk zijn vachtje niet uitdoen. Hij gebruikt z’n staart ook om z'n evenwicht te bewaren wanneer hij springt. Daardoor valt hij niet als hij weer op de grond terechtkomt.

Teken met stoepkrijt een lange streep op de stoeptegels. Laat de kinderen eroverheen lopen. Om het evenwicht goed te bewaren strek je je armen uit. De muis bewaart z'n evenwicht met de staart en wij doen dat met onze armen.

Ik pak je muizenstaart!

Nodig

  • Per kind 1 staart
  • Twee kleuren (oude lappen) stof

Knip uit een oude lap stof lange repen en stop het uiteinde hiervan in de boord van de broeken van de kinderen. Vervolgens worden de kinderen verdeeld in twee groepjes. De ene helft is ‘muis’, de andere helft ‘kat’. Zet een vrolijk muziekje op of zing een liedje. Zolang de muziek te horen is, moeten de katten de staart van de muizen pakken. Wanneer de muziek stopt, wordt het spel omgedraaid en worden de ‘katten’ de ‘muizen’. Wanneer je weinig kinderen hebt, kun je als leidster of gastouder de ene keer de kat spelen en de andere keer de muis. 

Het is voor de kinderen een intensief spel. Ze moeten opletten wie ze moeten 'pakken' aan de hand van de staartkleur. Tegelijkertijd moeten ze luisteren naar de muziek en actie ondernemen wanneer deze stopt.

Scroll naar boven